I. Meclis ve II.Meclis’in Açılışı
Kasım 7, 201823 Nisan 1920’de kurulan TBMM, güç şartlar altında hem millet egemenliğini sağlamış hem de Millî Mücadeleyi yönetmişti. Ancak büyük işler başaran bu meclis artık yıpranmıştı ve meclisin yenilenmesi gerekiyordu.
Millî Mücadele’nin başlarında millî birliği bozacağı endişesiyle her türlü particilik faaliyetinden uzak durulması kararlaştırılmıştı. Herkesin ortak amacı düşmanı yurttan atmak ve yurtta bağımsızlığı sağlamaktı. 23 Nisan 1920-1 Nisan 1923 tarihleri arasında görev yapan I. Meclis’te toplumun her kesiminden, değişik görüşlere sahip milletvekilleri bulunmaktaydı. Fakat yaşanan bazı gelişmeler farklı görüşlerdeki milletvekillerinin gruplaşmalarına neden olmuştu.
Mecliste gruplaşmaların ortaya çıkması üzerine Mustafa Kemal Paşa kendine yakın milletvekilleriyle birlikte Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu’nu kurdu. Bu gruba I. Grup denildi. Bunun dışında kalan milletvekillerinin oluşturduğu gruba da II. Grup adı verildi.
Millî Mücadele Dönemi’nde Meclis’te yaşanan fikir ayrılıkları büyük zaferin kazanılmasının ardından, özellikle saltanatın kaldırılmasından sonra, daha net bir şekilde ortaya çıkmıştı. Mustafa Kemal, Millî Mücadele sürecinde yıpranan Meclis’in yenilenmediği takdirde, millet ve memleketin ağır sorumluluklar gerektiren işlerini yürütmenin mümkün olamayacağını düşünüyordu. Anayasaya göre de milletvekili seçimlerinin yapılması zamanı gelmişti. Bütün bu gelişmelerin sonucunda TBMM, 1 Nisan 1923’te seçimlerin yenilenmesine karar verdi.
Atatürk TBMM’den çıkarken
1923’te yapılan seçimlerde II. Grup ciddi bir varlık gösteremedi ve çoğunluğu, Mustafa Kemal’in kurduğu I. Grup (Halk Fırkası) elde etti. 11 Ağustos 1923’te toplanan II. Meclis’in ilk faaliyetlerinden biri, 23 Ağustos 1923’te Lozan Barış Antlaşması’nı onaylamak oldu.
Lozan Barış Antlaşması’nın TBMM’de onaylanmasından sonra altı hafta içinde İtilaf Devletleri askerlerinin Boğazlardan ve İstanbul’dan çekilmesi kararı gereğince 6 Ekim 1923’te işgal kuvvetleri İstanbul’u terk etti. Böylece 13 Kasım 1918’de fiilen işgale uğrayan İstanbul, 6 Ekim 1923’te düşman işgalinden kurtarıldı.
